Skip to Content

Wereldwaterdag: afvalwater als bron van energie en grondstoffen

Afvalwater zuiveren is vandaag meer dan voorkomen dat het water ongezuiverd in onze beken en rivieren belandt. Voor het Vlaamse waterzuiveringsbedrijf Aquafin is de toekomende vuilvracht veel meer dan afvalwater, het is een belangrijke bron van energie en grondstoffen, een bron die in de toekomst enkel nog aan belang zal winnen. Het gezuiverde water kan dan weer opnieuw gebruikt worden in toepassingen die geen drinkwaterkwaliteit vergen. Om dit potentieel optimaal te benutten, is samenwerking heel belangrijk, niet alleen op beleids- en onderzoeksniveau, maar ook in het dagelijkse leven. Want het zijn uiteindelijk de huishoudens, de mensen zoals jij en ik, die het afvalwater lozen in de riolering. En daar begint het verhaal.

Grondstoffen

Een gemiddelde Vlaming verbruikt dagelijks 120 liter water. De persoonlijke hygiëne is de grootste slokop: bad, douche en WC-spoelingen zijn samen goed voor 85 liter per dag. De toiletspoelingen zorgen trouwens voor de belangrijkste vervuiling. Urine en feces bevatten hoge doses ammonium (stikstof) en fosfor, die je via het zuiveringsproces uit het afvalwater kunt halen. Hierdoor wordt algengroei in het oppervlaktewater afgeremd met meer zuurstof tot gevolg. Ondertussen is de voorraad fosfor wereldwijd aan het slinken en de kans bestaat dat die binnen 100 à 150 jaar volledig uitgeput zal zijn. Daarom wordt er steeds meer gekeken naar afvalwater als mogelijke bron voor herwinning van gebruikte fosfor. Op de rioolwaterzuiveringsinstallatie Leuven werkt Aquafin mee aan een proefproject om struviet, een afgeleide van fosfor, op volle schaal te recupereren uit het zuiveringsslib.

Energie

Naast grondstoffen bevat afvalwater ook een enorm potentieel aan energie. Zoals gezegd komt een aanzienlijk aandeel van de dagelijkse vuilvracht van bad en douche. Kleren wassen en de vaat doen zijn samen nog eens goed voor 32 liter per dag per gezin. Bij al deze activiteiten lozen we warm water in de riolering. Op de riolen en op de zuiveringsinstallaties van Aquafin  kan deze warmte gerecupereerd worden via warmtepompen.

Ook verder in het zuiveringsproces kan energie herwonnen worden. Om de belangrijkste vervuilende stoffen, waaronder nutriënten zoals stikstof en fosfor, uit het afvalwater te halen, gebruikt Aquafin miljarden micro-organismen, het actief slib genoemd. Deze biomassa groeit tijdens het zuiveringsproces en is het enige restproduct. Een van de slibverwerkings-technieken die Aquafin toepast is de slibgisting. Hierbij komt biogas vrij, dat via een elektromotor wordt omgezet in groene energie. In 2012 produceerde Aquafin op deze manier maar liefst 9,5 miljoen kWh.  In de drie slibdrogers in Houthalen, Leuven en Deurne droogt Aquafin het restslib tot slibpellets, die in de cementindustrie gebruikt worden als brandstof. De as ervan wordt gemengd met het cement. In 2012 leverde Aquafin meer dan 32.000 ton pellets aan de cementindustrie.

 

Kortom, afvalwater is veel meer dan water met afval erin, het is een belangrijke bron van grondstoffen, energie en water. Voorwaarde om deze te kunnen benutten is evenwel te kunnen vertrekken van echt ‘huishoudelijk’ afvalwater.  Maar ook aan de bron kan het mislopen. Bijvoorbeeld de lozing van chemicaliën in de openbare riolering kan nefaste gevolgen hebben voor het zuiveringsproces. Daarom is het belangrijk dat de consument bewust omgaat met zijn afvalwater. Door intensief samen te werken, zowel op beleids- als op onderzoeksniveau, en door bewuste lozingen aan de bron, heeft afvalwater nog een mooie toekomst.

Over Aquafin

Een sterke partner voor het Vlaamse Gewest

Aquafin is partner van het Vlaamse Gewest voor de uitbouw, financiering en de exploitatie van de rioolwaterzuiveringsinfrastructuur in Vlaanderen. We vangen het huishoudelijke afvalwater van de gemeentelijke riolen op in verzamelriolen en voeren het naar zuiveringsinstallaties, waar het wordt behandeld volgens de Europese en Vlaamse normen.

De kosten voor de uitgevoerde infrastructuurwerken en de werkingskosten van Aquafin worden via de drinkwatermaatschappijen gedeeltelijk doorgerekend aan de drinkwaterverbruiker. Hiermee volgt het Vlaamse Gewest het ‘de vervuiler betaalt’-principe, dat door Europa aangemoedigd wordt. Het saldo wordt aan de drinkwatermaatschappijen betaald via een werkingstoelage uit het Minafonds.

Aquafin staat voor een goed beheer van de zuiveringsinfrastructuur en een sterk vermogen tot innovatie. Zo liggen methodologieën van Aquafin aan de basis van de gebiedsdekkende uitvoeringsplannen, die duidelijk aangeven op het gemeentelijke grondgebied welke infrastructuur er wanneer door het gewest of door de gemeente moet worden voorzien. Door zijn opgebouwde knowhow en jarenlange ervaring is Aquafin ook een gegeerde partner in binnen- en buitenlandse onderzoeksprojecten, gericht op de implementatie van de Europese kaderrichtlijn Water. De kennis die Aquafin zo verwerft, komt ten goede aan het Vlaamse Gewest en de gemeenten. Met onderzoek en innovatie werken we bovendien aan oplossingen voor hedendaagse en toekomstige maatschappelijke uitdagingen, bijvoorbeeld door de recuperatie van energie en grondstoffen uit afvalwater.


Producten en diensten buiten de overeenkomst met het Vlaamse Gewest

Voor de Vlaamse gemeenten

Aquafin biedt zijn diensten ook aan voor de uitbouw en het beheer van het gemeentelijke stelsel.  Steden en gemeenten kunnen rechtstreeks met Aquafin samenwerken of instappen in samenwerkingsverbanden die Aquafin heeft met drinkwatermaatschappijen Water-link, Pidpa en De Watergroep (Riopact).

Rekening houdend met intensere buien en lange droogteperiodes door de klimaatverandering, voorzien gemeenten ook best een plan voor optimale infiltratie, buffering en afvoer van regenwater. Aquafin maakt op maat van de gemeente een hemelwater- en droogteplan waarin het concrete maatregelen voorstelt om slim om te gaan met water.

Voor de industrie in Vlaanderen en buitenlandse partners
Aquaplus NV, het dochterbedrijf van Aquafin, richt zich op de noden van de industrie om aan de Europese richtlijnen te voldoen. Bedrijven kunnen bij Aquaplus terecht voor studies en consulting, ontwerp-, bouw- en exploitatieopdrachten en rioolbeheer.


 

Aquafin
Dijkstraat 8
2630 Aartselaar