Wereldwaterdag: afvalwater als bron van energie en grondstoffen
Grondstoffen
Een gemiddelde Vlaming verbruikt dagelijks 120 liter water. De persoonlijke hygiëne is de grootste slokop: bad, douche en WC-spoelingen zijn samen goed voor 85 liter per dag. De toiletspoelingen zorgen trouwens voor de belangrijkste vervuiling. Urine en feces bevatten hoge doses ammonium (stikstof) en fosfor, die je via het zuiveringsproces uit het afvalwater kunt halen. Hierdoor wordt algengroei in het oppervlaktewater afgeremd met meer zuurstof tot gevolg. Ondertussen is de voorraad fosfor wereldwijd aan het slinken en de kans bestaat dat die binnen 100 à 150 jaar volledig uitgeput zal zijn. Daarom wordt er steeds meer gekeken naar afvalwater als mogelijke bron voor herwinning van gebruikte fosfor. Op de rioolwaterzuiveringsinstallatie Leuven werkt Aquafin mee aan een proefproject om struviet, een afgeleide van fosfor, op volle schaal te recupereren uit het zuiveringsslib.
Energie
Naast grondstoffen bevat afvalwater ook een enorm potentieel aan energie. Zoals gezegd komt een aanzienlijk aandeel van de dagelijkse vuilvracht van bad en douche. Kleren wassen en de vaat doen zijn samen nog eens goed voor 32 liter per dag per gezin. Bij al deze activiteiten lozen we warm water in de riolering. Op de riolen en op de zuiveringsinstallaties van Aquafin kan deze warmte gerecupereerd worden via warmtepompen.
Ook verder in het zuiveringsproces kan energie herwonnen worden. Om de belangrijkste vervuilende stoffen, waaronder nutriënten zoals stikstof en fosfor, uit het afvalwater te halen, gebruikt Aquafin miljarden micro-organismen, het actief slib genoemd. Deze biomassa groeit tijdens het zuiveringsproces en is het enige restproduct. Een van de slibverwerkings-technieken die Aquafin toepast is de slibgisting. Hierbij komt biogas vrij, dat via een elektromotor wordt omgezet in groene energie. In 2012 produceerde Aquafin op deze manier maar liefst 9,5 miljoen kWh. In de drie slibdrogers in Houthalen, Leuven en Deurne droogt Aquafin het restslib tot slibpellets, die in de cementindustrie gebruikt worden als brandstof. De as ervan wordt gemengd met het cement. In 2012 leverde Aquafin meer dan 32.000 ton pellets aan de cementindustrie.
Kortom, afvalwater is veel meer dan water met afval erin, het is een belangrijke bron van grondstoffen, energie en water. Voorwaarde om deze te kunnen benutten is evenwel te kunnen vertrekken van echt ‘huishoudelijk’ afvalwater. Maar ook aan de bron kan het mislopen. Bijvoorbeeld de lozing van chemicaliën in de openbare riolering kan nefaste gevolgen hebben voor het zuiveringsproces. Daarom is het belangrijk dat de consument bewust omgaat met zijn afvalwater. Door intensief samen te werken, zowel op beleids- als op onderzoeksniveau, en door bewuste lozingen aan de bron, heeft afvalwater nog een mooie toekomst.