Miljarden tekort voor rioleringen
Aquafin stelt een haalbaar financieel actieplan voor met maximaal ecologisch effect op de waterlopen
Maandag 5 november 2018 — Vlaanderen kan een substantiële stijging van de drinkwaterfactuur vermijden door de expertise van Aquafin meer te benutten, gecombineerd met het gebruik van nieuwe financieringsvormen. Een studie van KPMG* toont aan dat een geïntegreerd asset management, gecoördineerd door Aquafin, leidt tot een besparing van 60 miljoen euro per jaar. Tegelijk kan via Aquafin minstens 100 miljoen euro per jaar bijkomende financieringscapaciteit gecreëerd worden.
Het rioleringslandschap is in Vlaanderen zeer versnipperd. Tientallen actoren met verschillende expertiseniveaus moeten samenwerken om tot een optimale rioleringsinfrastructuur te komen, wat vertragend werkt en niet het meest kostenefficiënt is. Zeker op gemeentelijk niveau moeten nog bijzonder veel investeringen gebeuren, zoals het nieuwe rioleringsrapport van de Vlaamse Milieumaatschappij aangeeft.
Om voldoende snel wezenlijke stappen te kunnen zetten is volgens Aquafin in de eerste plaats een meer ‘verticale benadering’ van de afvalwaterinfrastructuur nodig. De gemeentelijke en gewestelijke infrastructuur voor afvalwater kunnen in praktijk gewoon niet van elkaar worden losgekoppeld. Er is nergens een fysieke overgang op de weg die rioolwater aflegt tussen de huisaansluitingen en de rioolwaterzuiveringsinstallaties van Aquafin. “Een geïntegreerd rollend investeringsprogramma, waarin de projecten geïnitieerd door het gewest en door de gemeenten slim op elkaar worden afgestemd, is essentieel om de Europese kaderrichtlijn Water op zo kort mogelijke termijn te kunnen realiseren”, stelt Jan Goossens, CEO van Aquafin. “Naast de investerings- en instandhoudingskosten voor de infrastructuur, moeten we ook nog mogelijke Europese boetes in het achterhoofd houden, die aan Vlaanderen kunnen doorgerekend worden als verdere ecologische vooruitgang niet snel genoeg volgt.”
Aquafin als matchmaker
Aquafin pleit er in zijn memorandum voor de volgende Vlaamse Regering voor om te mogen optreden als ‘matchmaker’ in alle Vlaamse gemeenten. Het bedrijf coördineerde de voorbije jaren gemiddeld 170 miljoen euro per jaar aan investeringen voor het Vlaamse Gewest en 60 miljoen euro voor gemeenten. “Wij kennen de behoeftes van het Vlaamse Geest én die van de gemeenten. Als matchmaker kunnen we de afstemming van de nog noodzakelijke lokale en bovenlokale investeringen vergemakkelijken, zodat projecten die op elkaar aansluiten, gelijktijdig worden uitgevoerd. Een beter geïntegreerde infrastructuur leidt tot een beter ecologisch resultaat, maar ook tot kostenefficiënte projecten die sneller worden uitgevoerd,” weet Jan Goossens.
Aquafin als asset beheerder
Aquafin is het enige Belgische bedrijf dat een ISO 55001-certificaat op zak heeft voor de manier waarop het al zijn assets beheert. Een geïntegreerd asset management van de afvalwater- en hemelwaterinfrastructuur met Aquafin als unieke assetmanager voor het gewestelijke en lokale niveau is een mogelijke volgende stap. Zo creëert het beleid aanzienlijke efficiëntiewinsten en besparingen. Volgens een rapport van KPMG* kunnen die besparingen zelfs oplopen tot 60 miljoen euro per jaar. Via levenscyclusbeheer en lange termijnvervangingsplannen, waar Aquafin ruime ervaring mee heeft, kunnen de nodige middelen gespreid in de tijd gereserveerd worden. Door slim om te gaan met de assets (slimme sturing van de watermassa in de riool, online sensoren, hydraulische modellen, …) kunnen sommige grote investeringen eenvoudigweg worden vermeden.
Extra financiering via Aquafin
Bijkomende financiering aan 'bovengemeentelijke condities' creëert extra financiële ruimte voor de realisatie van de noodzakelijke investeringen. Via Aquafin zou minstens 100 miljoen euro per jaar extra financieringscapaciteit kunnen gecreëerd worden, op maat van gemeentelijke rioolbeheerders. Dit komt bovenop de middelen voor gemeenten en rioolbeheerders volgens het financieringsmodel van VMM én het (verlengde) Lokaal Pact. De totale financieringscapaciteit via Aquafin bedraagt zo dan 330 miljoen per jaar: 230 miljoen via het optimalisatieprogramma en 100 miljoen via bijkomende gemeentelijke financiering.
Intensieve samenwerking
Aquafin wil het beleid niet naar zich toetrekken. Zowel de Vlaamse Milieumaatschappij voor het bovengemeentelijke niveau als de individuele gemeenten voor het lokale niveau blijven aan het roer. “Ook de eigendomsstructuur mag voor mij blijven wat ze is”, verklaart Jan Goossens, “maar Aquafin wil wel een rol spelen als technologisch expert en matchmaker om investeringsvoorstellen op beide niveaus te integreren tot projecten die tot de beste ecologische resultaten leiden. Voor de uitvoering van die projecten kunnen gemeenten gerust een beroep blijven doen op hun rioolbeheerder. We zijn ook voorstander van een nog sterkere coördinatie qua planning en uitvoering van de werkzaamheden om maatschappelijke hinder tot een minimum te beperken.”
Een organisatorische samenvoeging van het gemeentelijk rioleringsnetwerk met andere nutsvoorzieningen, heeft volgens Aquafin alleen maatschappelijke voordelen, zoals de beperking van de hinder voor de buurt bij infrastructuurwerken. Een geïntegreerd verticaal beheer heeft overduidelijk de ecologische en financiële meerwaarde waar Vlaanderen naar op zoek is”, besluit Jan Goossens.
* Visie op het beheer van afvalwater- en hemelwater infrastructuur
in Vlaanderen, juni 2018, KPMG