EuroChem Antwerpen en Aquafin testen hergebruik van fosfor uit afvalwater in kunstmeststof

Kan teruggewonnen fosfor uit de zuivering van huishoudelijk afvalwater (deels) ontgonnen fosfaaterts vervangen bij de productie van minerale meststoffen? Dat onderzoeken de Antwerpse vestiging van meststofproducent EuroChem en Vlaams rioolwaterzuiveraar Aquafin. Ze schalen daarvoor een “proof of concept” op basis van succesvolle labotesten op naar testen met grotere volumes. De vliegassen van de slibmonoverwerker die Aquafin momenteel bouwt, krijgen zo in de toekomst mogelijk een nuttige, circulaire toepassing.

Aquafin zuivert in 330 rioolwaterzuiveringsinstallaties verspreid over Vlaanderen het huishoudelijke afvalwater dat afkomstig is van douches, toiletten, wasmachines, … Na een eerste mechanische zuiveringsstap, nemen de toegevoegde micro-organismen (bacteriën) in het daaropvolgende biologische zuiveringsproces de opgeloste vuildeeltjes op. Hun constante aangroei zorgt voor een sliboverschot dat moet verwerkt worden. Deze biomassa bevat echter een groot potentieel aan energie en grondstoffen, waaronder fosfor, dat via menselijke urine, voeding en afwas- en schoonmaakmiddelen in het afvalwater terechtkomt.

Nieuwe stap richting circulaire economie

Fosfor is in de vorm van fosfaat een onmisbare schakel in de voedselkringloop en wordt bijvoorbeeld gebruikt in minerale meststoffen. De fosforcomponent in minerale meststoffen is onder meer belangrijk voor de stimulering van de wortelgroei bij jonge gewassen. De klassieke fosforbron bij de productie van minerale meststoffen is fosfaaterts, dat ontgonnen wordt in mijnen, veelal buiten Europa. Het terugwinnen van fosfor uit rioolwaterzuivering ​ betekent een nieuwe stap richting een meer circulaire economie. In de toekomst verplicht Europa zelfs fosforrecuperatie via de herziene Europese Richtlijn Stedelijk Afvalwater. Vlaams minister van Omgeving en Landbouw Jo Brouns: “Lokale fosforrecuperatie heeft naast het circulaire aspect het belangrijke voordeel dat het Vlaanderen minder afhankelijk maakt van fosfor-import uit het buitenland, waar de voorraden op lange termijn trouwens eindig zijn. Bovendien komt er ​ netto minder fosfor in het milieu terecht door het hergebruik, wat een goede zaak is voor de waterkwaliteit.”

In het verleden testte Aquafin al de recuperatie uit slibwater waarbij het fosfor neerslaat als struviet. Nu verkent het pistes met de vliegassen van slibverbranding, waarin de fosfor gecapteerd is. De samenwerking met EuroChem is één van die pistes. De meststoffenfabrikant gaat na of het de vliegassen kan toevoegen aan het bestaande productieproces, deels ter vervanging van fosfaaterts. De testen op laboschaal zijn alvast veelbelovend. “EuroChem Antwerpen streeft ernaar om de milieu- en klimaatimpact van zowel zijn productie-activiteiten als zijn productportfolio continu te verbeteren,” zegt Filip Dejongh, managing director EuroChem Antwerpen. “Naast het maximaliseren van de ‘nutriënt use efficiency’ hoort daar ook het inzetten op circulariteit bij. Vandaar dat wij de uitdaging samen met Aquafin willen aangaan om te onderzoeken in hoeverre fosforrecuperatie mogelijk is in onze industriële context.”

Grondstoffenverklaring

Hoog tijd om de testen te verplaatsen van het labo naar de reële productie. Voor die opschaling is een tijdelijke grondstoffenverklaring van de OVAM nodig. Jan Verheyen, woordvoerder OVAM: “Dankzij deze grondstofverklaring voor de praktijktest krijgen Aquafin, EuroChem Antwerpen en de OVAM inzicht in de haalbaarheid en de milieu-impact van het gebruik van de vliegassen in het productieproces van EuroChem. De resultaten vormen voor de OVAM een belangrijke informatiebron in haar beslissing om een definitieve grondstoffenstatus voor de vliegassen voor deze toepassing af te leveren.”

Recuperatie dankzij monoverbranding

De vliegassen die Aquafin aanlevert voor de testen van EuroChem zijn afkomstig van de slibverbrandingsinstallatie in Brugge. Momenteel bouwt Aquafin een nieuwe slibmonoverwerker in Gent, op de terreinen van staalproducent ArcelorMittal. Daar zal het vanaf 2027 twee derde van de totale slibproductie in Vlaanderen verwerken. “Het principe van monoverbranding laat toe om grondstoffen uit het slib terug te winnen,” zegt CEO Jan Goossens. “Een groot voordeel voor de afnemer is dat wij het rioolwater van heel Vlaanderen zuiveren en dus ook grote slibvolumes produceren. De twee derden die we binnen enkele jaren in Gent verwerken, zullen een constant volume van maar liefst 30.000 ton aan fosfaatrijke vliegassen op jaarbasis opleveren. Of hoe waterzuivering kan helpen om de grondstoffenkringloop te sluiten.”

Einde persbericht

Over Aquafin

Aquafin zorgt al meer dan dertig jaar voor de uitbouw, het beheer en de prefinanciering van de bovenlokale waterzuiveringsinfrastructuur in Vlaanderen. We vangen het water uit de bovenlokale riolen op in grote collectoren en behandelen het op 330 zuiveringsinstallaties. Met gerecupereerde energie en grondstoffen werken we mee aan een toekomstbestendig Vlaanderen. In samenwerking met gemeentelijke rioolbeheerders bieden we een deskundig rioolbeheer aan steden en gemeenten en geven we ruimte aan regenwater. We zoeken verbinding met uiteenlopende partners en stimuleren innovatie in de sector. www.aquafin.be

Over EuroChem

EuroChem is een van 's werelds toonaangevende producenten van minerale meststoffen. De wereldbevolking groeit, de vraag naar voedsel neemt elke dag toe. Ons doel is simpel: wij willen land- en tuinbouwers in alle uithoeken van de wereld helpen om de opbrengst en kwaliteit van hun gewassen op een steeds duurzamere manier te verbeteren.

EuroChem Antwerpen maakt sinds 1 april 2012 deel uit van de internationale EuroChem groep. De unieke ligging van onze site in de haven van Antwerpen maakt ons zowel op het vlak van logistiek als productie een belangrijke schakel voor de hele EuroChem groep. Vanuit deze strategische positie investeren we actief en doelgericht in innovatieve technologieën die bijdragen aan het verkleinen van onze ecologische voetafdruk.

Over OVAM

De OVAM is een Vlaamse overheidsdienst die ervoor zorgt dat we in Vlaanderen op een doordachte en milieubewuste manier omgaan met afval, materialen en bodem. Onze missie gaat verder dan properheid. De OVAM creëert een leefbaar Vlaanderen: gezond, aangenaam, economisch veerkrachtig en klaar voor de toekomst. Met een doordachte aanpak van grondstoffen, afval en bodem, zijn we in Vlaanderen pioniers in de circulaire economie. We helpen burgers en bedrijven duurzamer om te gaan met grondstoffen en streven naar maximaal hergebruik.