Als je ’t nog niet wist, je hebt net fosfor geP…

Fosfor komt via meststoffen in landbouwgewassen en dus in onze voeding terecht. Het is een belangrijke bouwsteen voor het menselijk lichaam. Omdat de voorraden eindig zijn en de vraag nog steeds stijgt, dreigt er op termijn een fosfortekort te ontstaan, met grote gevolgen voor de wereldwijde voedselproductie. Daarom staan we best vandaag al stil bij de mogelijkheden om verbruikte fosfor te recycleren.

“Een van die mogelijkheden biedt zich aan in het waterzuiveringsproces” weet Marjoleine Weemaes, groepsleider Onderzoek bij Aquafin. “Fosfor belandt via onze urine in het afvalwater en komt zo op de rioolwaterzuiveringsinstallaties van Aquafin terecht. Daar voegen we miljarden bacteriën ofwel actief slib, toe aan het water. Zij verwijderen de basisnutriënten zoals stikstof en fosfor, zodat het gezuiverde water geloosd kan worden in de natuur. Na het zuiveringsproces zit de fosfor dus vast in deze actief-slibmassa. Door die te vergisten kan een afgeleide vorm van fosfor, struviet genaamd, gewonnen worden. OVAM onderzoekt momenteel de wettelijke mogelijkheden om struviet opnieuw als meststof te kunnen gebruiken, waardoor de recyclagecirkel rond is.”

Rioolwaterzuiveringsinstallatie als recyclagefabriek

Met het onderzoek naar fosforrecuperatie zet de rioolwaterzuiveringsinstallatie een nieuwe stap richting recyclagefabriek. Huishoudelijk afvalwater biedt nog heel wat andere mogelijkheden. Afkomstig van bad, douche, (af)wasmachine, … bevat het een zekere restwarmte, die Aquafin nuttig gebruikt om er via warmtepompen de dienstgebouwen mee te verwarmen. Het grootste aandeel groene stroom haalt het bedrijf echter uit het vergisten van slib, waardoor biogas ontstaat. In 2013 produceerde Aquafin op deze manier maar liefst 10 mijloen kWh. Na het gisten wordt het slib gedroogd tot pellets, die hun afzet vinden in de cementproductie.

Ook wat betreft basisgrondstoffen biedt afvalwater naast fosfor nog tal van mogelijkheden. Zo is het organisch afval rijk aan koolstof. Aquafin heeft plannen om het terugwinnen van die organische koolstof verder te onderzoeken, bijvoorbeeld voor de productie van bioplastic of aktieve kool, een stof die vaak gebruikt wordt om toxische stoffen te neutraliseren.

Zeg dus niet zomaar afval tegen afvalwater. Door het maximaal benutten van de recyclagemogelijkheden wordt het een steeds belangrijkere bron van energie en grondstoffen. Om even bij stil te staan wanneer je de volgende keer naar het toilet gaat…

Nutriëntenplatform

Het struvietproject werd door het Vlaams kenniscentrum Water (VLAKWA) en de Vlaamse Instelling voort Technologisch Onderzoek (VITO) geselecteerd na een oproep voor innovatieve projecten in de watersector. Dirk Halet, strategisch coördinator bij VLAKWA verduidelijkt: “Vier West-Vlaamse KMO’s staan in voor de bouw, installatie en exploitatie van de ketels op de zuiveringsinstallatie. VITO is ook als kennispartner betrokken en begeleidt de meetcampagnes samen met Aquafin. "

"Nutriënten zijn essentieel om de mondiale voedselvoorziening te garanderen. Door de groeiende wereldbevolking, toenemende eiwitrijke diëten en de aanwending van biomassa voor brandstoffen, neemt de vraag naar nutriënten toe. Hierdoor ontstaat er druk op de beschikbaarheid en de kostprijs. Dit probleem stelt zich in het bijzonder voor fosfor. De voorraad fosforerts is beperkt en zal binnen afzienbare tijd uitgeput zijn. Daarenboven bevindt 90% van alle reserves zich in vijf landen (vooral VS, China en Marokko), wat aanleiding zal geven tot grote geopolitieke onzekerheid.”

“Anderzijds is er vandaag in Vlaanderen een grote hoeveelheid aan nutriënten beschikbaar in afval- en meststromen” vervolgt Halet “De behandeling van deze stromen, in hoofdzaak om de milieu-impact te verminderen,  brengen evenwel steeds grotere kosten met zich mee. Door het verstandig sluiten van de nutriëntenkringloop kan Vlaanderen de twee bovenstaande uitdagingen (mondiale schaarste versus lokaal overaanbod) ombuigen tot een opportuniteit en zich manifesteren als koploper binnen deze nieuwe groene sector.”